Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Travma sonrası stres bozukluğu kişiyi aşırı korkutan, dehşet içinde bırakan, çaresizlik yaratan, çoğu kez olağan dışı ve beklenmedik bir şekilde gerçekleşen olayların tetiklediği bir ruhsal travma ya da ruh sağlığı durumudur.
TSSB, bireyin bir travmatik olay sonrasında olayı tekrar yaşıyormuş gibi hissetmesi, yoğun kaygı, korku ve kaçınma davranışları göstermesiyle karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur.
TSSB’ye neden olabilecek travmalar şunlar olabilir:
- Doğal afetler.(deprem, sel, yangın vb.)
- Savaş ve çatışma ortamları.
- Fiziksel veya cinsel istismar.
- Ağır kazalar.
- Sevilen birinin ani kaybı.
- Ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşmak.
TSSB Belirtileri Nelerdir?
TSSB belirtileri genellikle olaydan sonraki ilk bir ay içinde başlar, ancak bazen aylar hatta yıllar sonra da ortaya çıkabilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Yeniden Yaşama (Flashback)
- Travmatik olayı tekrar yaşıyor gibi hissetmek.
- Kabuslar, yoğun korku ve panik ataklar.
- Kaçınma Davranışları
- Olayı hatırlatan kişilerden, yerlerden ya da durumlardan uzak durma.
- Duygusal hissizlik veya yabancılaşma.
- Artmış Uyarılmışlık (Hiperarousal)
- Sürekli tetikte olma hali.
- Uyku problemleri, irritabilite (sinirlilik), konsantrasyon güçlüğü.
- Negatif Düşünceler ve Duygular
- Suçluluk, utanç, çaresizlik duyguları.
- Hayattan zevk alamama, umutsuzluk.
TSSB Kimlerde Görülür?
TSSB, her yaştan bireyde ortaya çıkabilir. Ancak bazı kişiler bu bozukluğa karşı daha savunmasız olabilir:
- Çocukluk döneminde travma yaşamış bireyler.
- Sosyal destekten yoksun olanlar.
- Daha önce ruh sağlığı problemi yaşamış kişiler.
- Aşırı stresli yaşam koşullarına sahip bireyler.
TSSB Tedavi Edilebilir mi?
Evet, Travma Sonrası Stres Bozukluğu tedavi edilebilir bir ruhsal bozukluktur. Erken tanı ve doğru terapi yöntemi ile bireyler sağlıklı bir yaşama dönebilirler.
En yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
1.Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Olayla ilgili olumsuz düşüncelerin yeniden yapılandırılmasını sağlar.
2.EMDR Terapisi
EMDR, yani göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme travma sonrası stres bozukluğu tedavisi için kullanılan etkin ve güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. EMDR, maruz kalma terapisini bireyin travmatik anıları işlemesine ve bunlara nasıl tepki verdiğini değiştirmesine yardımcı olan bir dizi göz hareketini rehber yardımı ile birleştirir.
3.İlaç Tedavisi
Antidepresanlar bireyin depresyon ve anksiyete semptomları ile başa çıkmasına yardımcı olmanın yanı sıra ayrıca uyku problemlerini ve konsantrasyonu iyileştirme konusunda da etkili olabilirler. Seçici serotonin geri alım inhibitörü yani ilaçları doktor tavsiyesi ile travma sonrası stres bozukluğu tedavisi için kullanılabilir.
4.Destekleyici Grup Terapileri
Kişinin kendini yalnız hissetmemesi ve benzer deneyimleri paylaşabilmesi açısından faydalıdır.
Ne Zaman Bir Uzmandan Yardım Almalısınız?
Eğer travmatik bir olay sonrası:
- Sürekli korku, kaygı yaşıyorsanız.
- Uykusuzluk ve kabuslar günlük yaşamınızı etkiliyorsa.
- Olayı hatırlatan her şeyden kaçınıyorsanız.
- Konsantrasyon ve motivasyon kaybı yaşıyorsanız.