Obsesif Kompulsif Bozukluk Tanımı, Belirtileri ve Tedavisi

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?

OKB, obsesyon adı verilen takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir ruhsal hastalıktır.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri

OKB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir. Beyindeki kimyasal dengesizlikler, kişilik özellikleri ve ailede OKB öyküsü riski artırabilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri

• Obsesyonlar (Takıntılı Düşünceler): Kişinin kontrol edemediği, rahatsız edici düşünceler, korkular veya görüntüler. Örneğin, kirlenme, zarar verme korkusu.
• Kompulsiyonlar (Zorlantılı Davranışlar): Obsesyonlardan kaynaklanan kaygıyı hafifletmek amacıyla yapılan tekrarlayan davranışlar. Örneğin, aşırı el yıkama, nesneleri belirli bir sıraya koyma.

OKB Hangi Yaşlarda Başlar ve Kimlerde Daha Sık Görülür?

Genellikle ergenlik döneminde ve 20-30’lu yaşlarda başlamasına karşın, okul öncesi çağdaki çocuklar dahil herhangi bir yaşta görülebilir. Erkeklerde daha erken yaşlarda başlamasına karşın genel olarak kadınlarda daha sık görülmektedir.

OKB’li Bireylerde Görülebilen Davranışlar

OKB’li bireylerin kişilik özellikleri, genel olarak daha fazla düzen arayışında olan ve kaygıyı yönetmekte zorluk çeken bireylerdir. İşte OKB ile ilişkilendirilebilecek bazı kişilik özellikleri:

1-Düzen ve Kontrol İhtiyacı

OKB’li bireyler, çevrelerinde her şeyin yerli yerinde ve kontrol altında olmasını isterler. Bu, takıntılı düşüncelerin ve kompulsiyonların sıklığını artırabilir.

2-Mükemmeliyetçilik

OKB’li kişiler genellikle mükemmeliyetçilik eğilimindedir. Bir şeyin “tam doğru” olması gerektiğine dair güçlü bir inançları vardır. Bu, onların iş, okul veya kişisel yaşamlarında mükemmeliyetçi olmalarına yol açabilir.

3-Kaygılı ve Endişeli

Kaygı, OKB’nin merkezinde yer alır. OKB’li bireyler, en ufak bir hata veya eksiklik durumunda bile endişe duyabilirler. Bu, onların hayatlarında sürekli bir gerilim yaratır.

4-Karar Verme Güçlüğü

OKB’li kişiler, doğru kararı verme konusunda takıntılı hale gelebilirler. Küçük bir karar bile onları uzun süre meşgul edebilir, çünkü her seçeneğin olası sonuçlarını aşırı düşünme eğilimindedirler.

5-Empati ve Duygusal Uzaklık

Bazı OKB’li bireyler, sürekli kaygı ve mükemmeliyetçilik nedeniyle, başkalarıyla duygusal anlamda bağlantı kurmakta zorlanabilirler. Duygusal ifadeler bazen kısıtlı olabilir.

6-Diretme

İnatçıdır. Her şeyin kurallarına ve onun beklentisine uygun şekilde yapılması için ısrar eder.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi

OKB tedavisi genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisini içerir:

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): OKB tedavisinde en etkili terapi yöntemlerinden biridir. Bilişsel ve davranışçı terapiler hem hastalığın tedavisinde hem de özelikle nükslerin önlenmesinde çok önemli bir yer tutmakta, tedavide bazen tek başlarına bazen de ilaç tedavileri ile birlikte kullanılabilmektedirler
• İlaçlar: Antidepresanlar ve diğer ilaçlar, semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. Özellikle serotonin sistemi üzerinde etkili olan ilaçlar OKB tedavisinde oldukça yaralı olmaktadır.