Konversiyon bozukluğu çeşitli ruhsal sıkıntıların (üzüntü, korku, utanç, öfke) bedensel sorunlara (konuşamama, bayılma, felç, güçsüzlük, duyu kaybı vb) dönüşmesi anlamına gelir.
Bu hastalarda yapılan bütün tetkik ve incelemelere rağmen bu belirtilere neden olabilecek bir bedensel hastalık bulunamaz.
Konversiyon bozukluğu, çok farklı şekillerde kendini gösterebilir. Bunlar arasında en yaygın olanlar:
Konversiyon bozukluğu bazı bireylerin çeşitli ruhsal zorlanmalara,başa çıkamadığı sorunlara, çevresel olaylara verdiği tepki biçimidir. Bu durumlarda kişi, zihinsel çatışmalarını fiziksel bir belirtiye "dönüştürür". Konversiyon bozukluğu, bedenin “artık taşıyamadığı” psikolojik yükleri ifade etme şeklidir. Kişi bilinçli olarak bayılmayı seçmez ya da rol yapmaz.
Özellikle bayılma ya da kasılma gibi belirtiler, epilepsiyle karıştırılabilir. Ancak epilepsi nöbetlerinde beynin elektriksel aktivitesinde bozulma olurken, konversiyon bozukluğunda yapılan tüm nörolojik tetkikler genellikle normal çıkar. Bu nedenle doğru tanı koymak için psikiyatrist ve nörologların birlikte çalışması önemlidir.
Konversiyon bozukluğu, doğru yaklaşımla başarılı şekilde tedavi edilebilen bir durumdur. En önemli adım, kişinin yaşadığı belirtilerin psikolojik kökenli olduğunun fark edilmesidir. Bedensel olarak iyice incelenen ve bedensel hastalık saptanmayan hastalarda psikiyatrik muayene ile konversiyon bozukluğu tanısı konulduktan sonra tedavi başlanır.
1.Psikoeğitim:
Kişiye bu durumun "gerçek dışı" değil, psikolojik kökenli olduğu anlatılır. Suçluluk hissetmemesi sağlanır.
2.Psikoterapi:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), EMDR ve psikodinamik yaklaşımlar ile kişinin bastırdığı duygular işlenir. Yaşadığı stresle başa çıkma becerileri geliştirilir.
3.Aile Desteği:
Aile bireylerinin anlayışlı ve destekleyici tutumu, iyileşme sürecinde oldukça önemlidir. Yargılayıcı yaklaşımlar belirtileri artırabilir.
4.Fiziksel Aktivite ve Gevşeme Teknikleri:
Kas gevşeme egzersizleri, nefes çalışmaları ve beden farkındalığı çalışmaları (örneğin yoga, meditasyon) belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilir.