Doç. Dr. Hakan Balıbey
Y ü k l e n i y o r

Alkol ve Madde Bağımlılığı

Ana Sayfa Alkol ve Madde Bağımlılığı
Alkol ve Madde Bağımlılığı
Alkol ve Madde Bağımlılığı

Alkol ve Madde Bağımlılığı

Alkol ve Madde Bağımlılığı Nedir?

Bağımlılık, kişinin bir maddeyi (alkol, uyuşturucu, reçetesiz ilaç vb.) kontrolsüz bir şekilde kullanması, bu kullanımı azaltmakta ya da bırakmakta zorlanması ve zamanla maddenin günlük yaşamın merkezine yerleşmesiyle tanımlanır. Hem fiziksel hem psikolojik boyutları olan bir hastalıktır.

Bağımlılığın Belirtileri Nelerdir?

  • Madde kullanımının sıklığı ve miktarının giderek artması.
  • Kullanılmadığında huzursuzluk, sinirlilik, fiziksel yoksunluk belirtileri.
  • Sosyal, mesleki ve ailevi sorumlulukların aksaması.
  • Günlük yaşamın madde temelli kararlar üzerine kurulması.
  • Fiziksel ve psikolojik sağlık sorunlarının ortaya çıkması.
  • Kişinin kendisine ya da çevresine zarar verme ihtimalinin artması.

Alkol ve Madde Bağımlılığının Nedenleri

Bağımlılığın tek bir nedeni yoktur. Genellikle biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle gelişir:

Biyolojik Etkenler:

  • Genetik yatkınlık.

  • Beyin kimyasındaki dengesizlikler (dopamin sistemi gibi).

  • Ailede bağımlılık öyküsü.

Psikolojik Etkenler:

  • Depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu gibi ruhsal sorunlar.

  • Düşük benlik saygısı ve kendilik değeri.

  • Duygularla başa çıkamama.

Çevresel Etkenler:

  • Aile içi çatışmalar, istismar veya ihmal.

  • Maddeye kolay erişim.

  • Sosyal çevre ve baskılar.

  • Kültürel normlar.

Tedavi Süreci ve Psikolojik Destek

Bağımlılık bir irade zaafı değil, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Uygun psikolojik destekle bireyler tekrar sağlıklı ve üretken bir yaşama kavuşabilirler. Destek almak bir zayıflık değil, cesaret göstergesidir.

  1. Tedavi hastanın ihtiyaçlarına göre seçilmelidir.
  2. Hedef hiç alkol ve madde kullanımı olmamasıdır. Eşlik eden diğer ruhsal bozuklukların tanısı ve tedavisi için bu önemlidir.
  3. Tedaviden sonra uzun süreli izleme gereklidir. Kişi uzun süre hastanede kalsa bile daha sonra izlenmezse tekrar alkol veya madde almaya başlaması muhtemeldir. Düzenli aralıklarla psikolojik danışma almak veya yardım gruplarına katılmak tekrar başlama riskini azaltır.
  4. Tekrar alkol ve madde  kullanımına başlama süreci ilk 6 ayda sıklıkla görülebilir.
  5. Bağımlılık aynı zamanda bir aile hastalığıdır. Aile bireylerinin tedavi sürecine olumlu etki edecek doğru iletişim becerilerini öğrenmeleri ve bağımlılığı iyi tanımaları bağımlı bireyin tedavi sürecine olumlu katkı sağlamaktadır.
  6. Bağımlılık ile ilgili destek almaya hazır olmayan birey tedavi ve destek alması için zorlanmamalıdır. Bağımlılık ve iyileşme ile ilgili bilgilendirilmesi yapılmalıdır. İyileşme sürecini kendisinin talep etmesi beklenmeli, sorumluluk kişiye bırakılmalıdır.
  7. Fiziksel yoksunluk belirtilerinin takibi ve gerekli durumlarda ilaç desteği psikiyatrist tarafından sağlanır.

Alkol iyileşebilen bir beyin hastalığıdır. Alkolü bırakmak zor olabilir, ancak bağımlılık üzerine uzman bir ekipten destek alarak bırakma sürecini daha detaylı öğrenebilir ve kolaylaştırabilirsiniz. Alkolü bıraktığınızda yaşadığınız ve gözlemlediğiniz iyileşmeler, bırakma sürecine bağlı kalmanızdaki motivasyonunuzu artıracaktır.